Historia grochówki zwanej kuroniówką
Pamiętam, jak pierwszy raz spróbowałam tej sycącej zupy w małej gospodzie na Mazurach. Stary kucharz, weteran wojskowy, opowiadał mi, jak grochówka była podstawą żołnierskiego menu – prosta, pożywna i dająca energię na cały dzień. Dziś, gdy tylko nadchodzą zimowe dni, sięgam po ten sprawdzony przepis, który zawsze przypomina mi tamtą opowieść.
Kuroniówka, bo tak potocznie nazywa się tę wersję zupy grochowej, to danie rozgrzewające o głębokim, tradycyjnym smaku. Jej prostota to ukryta zaleta – jak mawiał mój dziadek: „W kuchni wojskowej nie ma miejsca na fanaberie, tylko na prawdziwe smaki”.
Co będzie potrzebne?
Składniki główne:
- 500g suszonego grochu łuskanego (najlepiej żółtego)
- 300g wędzonego boczku (lub kiełbasy myśliwskiej)
- 2 sztuki marchewki (średniej wielkości)
- 1 sztuka pietruszki (korzeń)
- 2 sztuki cebule (białe lub żółte)
Przyprawy i dodatki:
- 2 liście laurowe
- 4 ziarna ziela angielskiego
- 1 łyżka majeranku
- szczypta świeżo zmielonego pieprzu
- 2 litry bulionu warzywnego (może być kostka rosołowa)
Możliwe zamienniki:
Nie masz wszystkich składników? Nic straconego! Boczek możesz zastąpić kiełbasą krakowską suchą, groch żółty – zielonym, a bulion warzywny – wodą z dodatkiem kostki rosołowej.
Potrzebne narzędzia kuchenne:
- Podstawowe: garnek o pojemności min. 5 litrów, drewniana łyżka, nóż, deska do krojenia
- Pomocne, ale opcjonalne: blender ręczny (do częściowego zmiksowania zupy), miarka, sitko
Magiczne kroki przygotowania grochówki zwanej kuroniówką
Krok 1: Przygotowanie grochu
Groch dokładnie przepłucz pod bieżącą wodą, a następnie namocz w zimnej wodzie na minimum 8 godzin (najlepiej zostaw na noc). Woda powinna przykrywać groch przynajmniej na 5 cm. To kluczowy etap, który sprawi, że nasza zupa grochowa będzie idealnie kremowa.
Wskazówka mistrza: Jeśli zapomniałeś namoczyć grochu, możesz użyć grochu łuskanego, który nie wymaga moczenia, ale wtedy zupa będzie mniej aromatyczna.
Krok 2: Przygotowanie warzyw i mięsa
Marchewkę i pietruszkę dokładnie obierz i pokrój w kostkę. Cebulę obierz i pokrój w piórka. Boczek pokrój w kostkę około 1 cm. Jeśli używasz kiełbasy – pokrój ją w półplasterki.
Krok 3: Podsmażanie składników
W dużym garnku podsmaż boczek (lub kiełbasę) na średnim ogniu, aż się zrumieni i wytopi tłuszcz. Następnie dodaj cebulę i smaż aż się zeszkli. To nada naszej kuroniówce charakterystyczny, wędzony aromat.
Wskazówka mistrza: Nie wyrzucaj wytopionego tłuszczu – to on nada zupie niepowtarzalny smak i sprawi, że będzie to prawdziwie sycąca zupa.
Krok 4: Gotowanie grochu
Odcedź groch z wody w której się moczył i dodaj do garnka. Wlej bulion (lub wodę z kostką rosołową) tak, aby płyn przykrywał składniki na około 3 cm. Dodaj liście laurowe i ziele angielskie. Gotuj na małym ogniu pod lekko uchyloną pokrywą około 1,5 godziny, aż groch całkowicie się rozgotuje.
Krok 5: Dodanie warzyw
Po około godzinie gotowania grochu dodaj pokrojone marchewki i pietruszkę. Kontynuuj gotowanie aż warzywa zmiękną, a groch całkowicie się rozpadnie. To właśnie wtedy nasza grochówka osiągnie idealną konsystencję.
Krok 6: Doprawianie
Na koniec dopraw zupę majerankiem i pieprzem. Jeśli lubisz bardziej wyrazisty smak, możesz dodać łyżkę koncentratu pomidorowego. Pamiętaj, że to danie rozgrzewające powinno być dobrze przyprawione!
Wskazówka mistrza: Zawsze próbuj zupę przed podaniem – groch ma tendencję do wchłaniania soli, więc możesz potrzebować więcej przypraw niż zwykle.
Kulinarne sekrety składników
Groch
To prawdziwa bomba białka roślinnego i błonnika. W kuchni wojskowej ceniono go za wysoką wartość odżywczą i długi termin przydatności. Ciekawostka: w średniowieczu groch był tak cenny, że służył jako waluta w niektórych regionach Europy! W naszej kuroniówce to właśnie groch odpowiada za kremową konsystencję i sycący charakter zupy.
Wędzony boczek
Nadaje zupie charakterystyczny, dymny aromat i głębię smaku. Zawarte w nim tłuszcze pomagają w przyswajaniu witamin rozpuszczalnych w tłuszczach z warzyw. Mało kto wie, że tradycyjnie do grochówki używano właśnie wędzonego boczku, a nie świeżego mięsa – dzięki temu zupa dłużej zachowywała świeżość.
| Informacje o przepisie | |
|---|---|
| Czas przygotowania | 30 minut (plus 8 godzin moczenia grochu) |
| Czas gotowania | 2 godziny |
| Całkowity czas | 10 godzin 30 minut |
| Poziom trudności | łatwy |
| Liczba porcji | 6-8 |
| Kalorie na porcję | ok. 350 kcal |
| Sezonowość | idealna na zimowe dni |
Sposób podania i przechowywania grochówki zwanej kuroniówką
Podawanie:
Grochówkę podawaj gorącą w głębokich miseczkach lub tradycyjnych wojskowych menażkach. Ta sycąca zupa świetnie smakuje z chrupiącym chlebem żytnim na zakwasie lub grzankami czosnkowymi. Na wierzchu możesz posypać ją świeżo posiekaną pietruszką lub koperkiem dla świeżego akcentu. Pamiętaj, że to danie rozgrzewające najlepiej smakuje zaraz po przygotowaniu, gdy aromaty są najbardziej intensywne.
Idealne połączenia:
- Chleb żytni na zakwasie: jego kwaskowaty smak doskonale równoważy bogactwo zupy
- Kiszona kapusta: dodatek probiotyków i chrupkości
- Piwo ciemne: tradycyjne połączenie z kuchni wojskowej
Przechowywanie:
Grochówkę możesz przechowywać w lodówce do 4 dni w szczelnie zamkniętym pojemniku. Podczas odgrzewania możesz dodać odrobinę wody, jeśli zupa zbyt zgęstnieje. Kuroniówka znakomicie znosi również mrożenie – po rozmrożeniu wystarczy ją podgrzać i jest gotowa do spożycia. Pamiętaj jednak, że po rozmrożeniu zupa może być nieco mniej kremowa.
Kreatywne wariacje grochówki zwanej kuroniówką
Wersja wegetariańska:
Zamiast boczku użyj wędzonego tofu lub suszonych pomidorów, które nadadzą zupie dymny aromat. Bulion warzywny zastąp mocnym wywarem z pieczonych warzyw. Dla dodatkowego smaku możesz dodać łyżkę sosu sojowego lub płatki drożdżowe. Ta wersja zachowa wszystkie właściwości rozgrzewające oryginału.
Wersja pikantna:
Dla miłośników ostrych smaków polecam dodać świeżą chili lub płatki chili podczas gotowania. Możesz też użyć pikantnej kiełbasy zamiast tradycyjnego boczku. Ta wersja szczególnie sprawdzi się podczas mroźnych, zimowych dni, gdy potrzebujemy dodatkowego rozgrzania.
Modyfikacje dietetyczne:
- Bezglutenowa: upewnij się, że używasz bezglutenowej kostki rosołowej i kiełbasy
- Wegańska: zastąp boczek wędzonym tempeh, a bulion mięsny – warzywnym
- Niskotłuszczowa: użyj chudej szynki wędzonej zamiast boczku i odtłuść zupę po ugotowaniu
Moje doświadczenia z tym przepisem
Przez lata przygotowywałam tę grochówkę na różne sposoby, ale zawsze wracam do tej tradycyjnej wersji. Kluczem okazało się cierpliwe gotowanie grochu na małym ogniu – wtedy zupa osiąga idealną kremowość. Początkowo obawiałam się, że bez blendera nie uda mi się uzyskać odpowiedniej konsystencji, ale okazało się, że dobrze ugotowany groch sam się rozpada, tworząc naturalnie gęstą zupę.
Zachęcam was do wypróbowania tego przepisu – to prawdziwy kawałek polskiej kulinarnej tradycji, który rozgrzeje was w najchłodniejsze dni. A jeśli przygotujecie swoją wersję kuroniówki, koniecznie podzielcie się wrażeniami! Kto wie, może odkryjecie nowy, wspaniały wariant tej prostej, a jakże smacznej zupy grochowej.
Powiązane wpisy:
Magiczny wigilijny barszcz postny – tradycyjna receptura z domowym zakwasem
Obłędna soczewicowa pomidorówka – sposób na kulinarny zachwyt Twoich gości!
Magiczna pomidorówka ze świeżych pomidorów – królowa zup w wegańskiej odsłonie!
Magiczna zupa tajska – aromatyczna podróż do Tajlandii w Twojej kuchni!
Magiczny krem z porów – tradycyjna zupa krem w nowoczesnym wydaniu!
Magiczny krem z pieczonych pomidorów i papryki – wegańska uczta dla podniebienia
Magiczna indyjska zupa z ciecierzycą – rozgrzewająca kompozycja aromatycznych przypraw
Magiczna zupa pomidorowa według tradycyjnej receptury z nowoczesnym twistem!
Zupa grochowa zawsze rozgrzewa! To świetny przepis na zimowe dni, na pewno spróbuję.
Brzmi wspaniale! Grochówka jest jedną z moich ulubionych zup na zimowe dni. Chętnie spróbuję tej wersji!